Zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach

Zanieczyszczenie powietrza może także występować w miejscu pracy, ale badane jest to zwykle odrębnie przez ekspertów ds. medycyny pracy.

Zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach może pochodzić z różnych źródeł:

Aktywność człowieka

• Palenie tytoniu
• Paliwo używane do ogrzewania i gotowania
• Środki czyszczące

 

Budownictwo

• Nieprawidłowa konstrukcja
• Nieprawidłowa wentylacja

 

Alergeny

• Zwierzęta domowe
• Rośliny
• Kurz
• Wilgoć

Ludzie spędzają więcej czasu w pomieszczeniach, więc jakość powietrza w pomieszczeniach może mieć znaczny wpływ na zdrowie. 

Cząsteczki (PM)

Są to małe cząsteczki obecne w dużych ilościach w dymie tytoniowym. Badania wykazały, że nawet 50-90% wszystkich zanieczyszczeń cząsteczkowych w pomieszczeniach pochodzi z dymu tytoniowego. Wiadomo, że powodują one astmę i sapkę, zwłaszcza u dzieci. Badania wykazały nasilenie objawów nocnych i sapki u dzieci z astmą o 6-7% na każde 10 μg.m³ więcej PM2,5 w pomieszczeniach_.

Na podstawie wielkości mierzy się różne rodzaje cząsteczek. Na przykład, PM10 oznacza cząsteczki o wielkości do 10 mikrometrów.

Poziomy zanieczyszczenia powietrza mierzone są za pomocą masy/objętości emisji. Powszechnie wykorzystywanym pomiarem jest liczba mikrogramów zanieczyszczenia na metr sześcienny. Symbol to: μg/m³

Biopaliwa

Biopaliwa emitowane są z otwartego płomienia i pieców. Około 50% populacji wykorzystuje biopaliwa do gotowania, ogrzewania i oświetlania, zwłaszcza w krajach mniej rozwiniętych. 

Biopaliwa generują duże ilości cząsteczek i tlenku węgla (CO). 

Badania dotyczące obciążenia związanego z różnymi czynnikami ryzyka wskazują, że w 2010 r. liczba zgonów, które można powiązać z zanieczyszczeniem powietrza w gospodarstwie domowym spowodowanym przez paliwa stałe wyniosła na całym świecie 3 546 399, co odpowiada 50% zgonów związanych z zanieczyszczeniem powietrza cząsteczkami i ozonem.

Wiadomo też, że biopaliwa są także czynnikiem ryzyka infekcji płuc, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), astmy, raka płuc i, rzadko, gruźlicy (TB).

Badania wykazały, że w przypadku stosowania biopaliw w pomieszczeniach:

• ryzyko rozwoju ostrych infekcji płuc u dzieci wzrasta 3,5-krotnie
• ryzyko rozwoju przewlekłego zapalenia oskrzeli u kobiet wzrasta 2,5-krotnie
• ryzyko rozwoju POChP wzrasta 2,8-krotnie
• ryzyko rozwoju przewlekłego zapalenia oskrzeli u wszystkich dorosłych wzrasta 2,3-krotnie

Dwutlenek azotu (NO₂)

Dwutlenek azotu w pomieszczeniach generowany jest przez gotowanie na gazie i urządzenia grzejne. Wiązano go z sapką, dusznością, uciskiem w klatce piersiowej i kaszlem. Trudno określić wpływ dwutlenku azotu, ponieważ poziomy ekspozycji różnią się w zależności od rodzaju użytkowanych urządzeń. 

Lotne związki organiczne (VOC)

Lotne związki organiczne są uwalniane ze środków chemicznych, takich jak środki dezynfekujące, pestycydy, kosmetyki, odświeżacze powietrza i wykładziny winylowe. Mogą one powodować wiele różnych stanów, od łagodnych podrażnień do bardzo ciężkich chorób, w tym raka. 

Wpływ lotnych związków organicznych to m. in.:

• 11-krotnie zwiększone ryzyko przewlekłego zapalenia oskrzeli po ekspozycji na formaldehyd stosowany w materiałach budowlanych, np. drewnie prasowanym
• 17% wzrost ryzyka astmy u dzieci na każde 10 mg/m³ stężenia formaldehydu więcej
• Do 3,4 raza większe ryzyko uporczywej sapki po ekspozycji na tworzywa sztuczne

Uważa się, że ryzyko rozwoju astmy wzrasta 1,2-2,9 raza po ekspozycji na wszystkie lotne związki organiczne. 

Lotne związki organiczne wiązano także z ograniczeniem czynności płuc, katarem oraz infekcjami płuc u dzieci i małych dzieci. 

Radon

Występuje naturalnie w skałach, glebie, cegłach i betonie. Radon to druga po paleniu tytoniu przyczyna raka płuc. Badania wykazały, że wzrosty stężeń radonu powodują wzrost ryzyka rozwoju raka płuc. 

Każdego roku w USA 2100-2900 przypadków raka płuc u osób, które nigdy nie paliły tytoniu związanych jest z ekspozycją na radon. Każdego roku w Wielkiej Brytanii około 1100 zgonów z powodu raka płuc związanych jest z radonem. 

Alergeny

Do alergenów należą takie substancje jak kurz. Mogą być one generowane z takich źródeł jak dywany, zwierzęta domowe, gryzonie lub rośliny. 

Uważa się, że wczesna ekspozycja na pewne alergeny lub ich duże stężenia, np. alergeny pochodzące od kotów, może zabezpieczać przed astmą i sapką. Jednakże inne badania wiązały alergeny z rozwojem astmy lub alergii i wzrostem zagrożenia chorobami u osób, u których już występuje astma.  Niezbędne są dalsze badania zmierzające do poznania różnych interakcji alergenów z układem odpornościowym. 

Wilgoć i pleśnie 

Wilgoć i pleśnie rozwijają się na ścianach i można znaleźć je na meblach. Uważa się, że występują one w 10-50% domów. Pleśnie są źródłem alergenów i mogą zwiększać ryzyko wystąpienia problemów związanych z astmą o 30-50%. Wiązane są także ze dusznością, infekcjami płuc, zapaleniem oskrzeli i katarem. 

• Zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach to 8. spośród najważniejszych czynników ryzyka rozwoju choroby. Szacuje się, że odpowiada ono za 2,7% globalnego obciążenia chorobami
• Każdego roku od 1,5 do 2 milionów zgonów może być związanych z zanieczyszczeniem powietrza w pomieszczeniach
• Około 50% światowej populacji (około 3 miliardy ludzi) narażone jest na zanieczyszczenia powietrza w pomieszczeniach, pochodzące z otwartego płomienia i przeznaczonych do gotowania pieców na drewno
• W USA 2100-2900 przypadków raka płuc u osób, które nigdy nie paliły tytoniu związanych jest z ekspozycją na radon

Zanieczyszczenie powietrza na zewnątrz należy najpierw zredukować – jedynie wtedy za pomocą odpowiedniej wentylacji będzie można zredukować zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach

• Normy dotyczące materiałów budowlanych należy zaostrzyć, aby uniknąć pogorszenia jakości powietrza w pomieszczeniach
• Polityka w zakresie redukcji nierówności dotyczących zdrowia musi doprowadzić do uzyskania korzystnego wpływu na zdrowie
• W wielu przypadkach sytuacja uległaby poprawie dzięki zapewnieniu lepszych warunków mieszkalnych dla osób mieszkających w niższym standardzie, np. ze względu na sposób ogrzewania lub obecność wilgoci/pleśni
• Zawodowe choroby układu oddechowego wywoływane są przez zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach – więcej uwagi należy poświęcić podkreśleniu i przeciwdziałaniu ryzyku dla pracowników
• Badania wykazały, że montaż systemów grzejnych, które nie generują zanieczyszczeń, w domach dzieci z astmą może złagodzić objawy choroby, skrócić czas absencji w szkole i liczbę wizyt u lekarzy lub farmaceutów